وبلاگ شخصی دکتر محمد نعمتی

چکیده:

توجه به عدالت و تلاش برای تحقق آن از جمله کارویژه های بنیادین نظام اسلامی است.بر این اساس، تعریف عدالت و نیز معیارهای عدالت در نظام نظری عملی برآمده از مبانی شناختی هنجاری دین اسلام، جایگاه برجسته ای می یابد.بررسی نهج البلاغه نشان می دهد که سه معیار تساوی در اصل دریافت حق، ایجاد فرصت برابر برای بالفعل کردن حقوق و فقرزدایی سه معیار و کلید اصلی در تشخیص فرآیند عادلانه در نظام اقتصادی اسلامی است.معیار سوم با توجه به رابطه اقتصاد و سازندگی اخلاقی جامعه و تاثیر اقتصاد در آن، تعیین می گردد.با توجه به نظریه های اقتصادی متعارف که مبدا محور، فرآیند محور و نتیجه محورند به نظر می رسد که از منظر علی(ع) می باید معیارهای عدالت در هر سه مرحله به صورت توامان مورد توجه قرار گیرد.در مرحله مبدا توجه به ایجاد فرصت برابر، در مرحله فرآیند توجه به شفافیت در قوانین، نگاه واقع بینانه در وضع قوانین و در مرحله نتیجه، ایجاد توازن از جمله مسائلی است که می باید مورد توجه قرار گیرد.تکافل اجتماعی و تامین اجتماعی نیز در همین راستا قابل توجه است.

:white_check_mark: در اولین نشست از سلسله نشست های جریان شناسی اقتصاد اسلامی که به همت حلقه اقتصاد اسلامی و  انجمن علمی دانشجویی اقتصاد برگزار گردید؛ سخنران جلسه، آقای دکتر محمد نعمتی، عضو هیأت علمی دانشکده معارف اسلامی واقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)، به ارائه نظرات خود پیرامون مسائل اقتصاد اسلامی پرداختند.

در رومه رسالت منتشر شد:

یک اقتصاددان بابیان اینکه هدفمندی یارانه‌ها برنامه‌ای بود که باید بر اساس آن نظام بانکی و مالیاتی اصلاح می‌شد، گفت: غارتگران و جاهلان هدفمندی را عذاب عظیمی می‌دانند چون می‌خواهند سراغ قشر ثروتمند نروند و مالیات نگیرند. این‌ها قدرت و منافع و بده و بستاندارند و هیچ‌کس نباید از دارایی‌ها و حساب‌های ارزی‌شان خبردار باشد.

دکتر محمد نعمتی رئیس مرکز نوآوری علوم انسانی اسلامی و عضوهیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) در یادداشتی پیرامون موضوع حذف صفر از پول ملی نوشت:

:small_red_triangle:امروزه اقتصاد ایران از چالش های اساسی رنج می برد. لذا به جای پرداختن به موضوعات بی فایده یا کم فایده ، باید به دنبال درمان اقتصاد بیمار بود، نه اینکه در شرایط اوژانسی به دنبال ارایش و بَزککردن آن باشیم.موضوعی که امروزه تحت عنوان حذف صفر از پول ملی در افکارعمومی مطرح می شود، بیشتر از اینکه اثر اقتصادی داشته باشد، بار روانی منفی دارد. پرداختن به مسائل حاشیه ای، بازی با روح و روان خسته جامعه وتخریب بیش از پیش آن است.تاریخ ت گذاری ما، از دیرباز دارای معضلاتی اساسی و ریشه داربوده است.

در اقتصاد اسلامی جستجوی کشف نقطه‌ای ارشمیدسی برای عدالت راهی خطاست که پیمودن آن حاصلی ندارد.

محمد نعمتی

استادیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق ^{علیه ­السلام}

nematy@isu.ac.ir

چرا در دانش اقتصاد و علوم اجتماعی به نظریه‌ای در خصوص عدالت نیاز داریم؟ اگر به دنبال جامعه و فضایی از فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی هستیم که همه اعمال، رفتار‌ها و ت‌ها بر اساس عدالت باشد؛ اقتصادِ (دانش اداره جامعه) جامعهِ عادلانه چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟ عدالتی که هدف ارسال رسل برای هدایت بشر است چیست؟

لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیِّنات‏ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْکِتابَ‏ وَ الْمِیزانَ‏ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ (سوره مبارکه حدید، آیه 25)

- مقدمه

شناخت اسلام به عنوان آخرین و کامل‌ترین دین الهی که الگویی کامل از سبک زندگی را برای بشر به ارمغان آورده است نیاز بیش از پیش امروز ماست، امروزی که سبک زندگی‌های متنوع و بشری و الحادی وجه غالب سبک زندگی‌ها شده و زیستن بر مدار دین حق را بر دینداران بسیار مشکل ساخته است.

سبک زندگی جاهلی و جاهلیت را یکی از نام‌های دیگر سبک زندگی غیر حق‌مدار می‌توان دانست که شناخت ممیزات و ویژگی‌های آن شناخت بهتری به سبک زنگی دین‌مدارانه و مسلمانه برای نوع بشر ارائه می‌نماید. در این نوشته تلاش خواهد شد با تدبر در ایاتی از قرآن که احساس می‌شود بیشتر با این موضوع مرتبط هستند شبکه مفاهیم جاهلیت و سبک زندگی جاهلی را ترسیم نماییم.

دانش اقتصاد(هر مکتبی چه ارتودوکس و چه هترودوکس) در مورد ارائه ساز و کارها، مکانیسم‌ها یا ترتیبات نهادی بهره‌مندی جامعه یا اقتصادهای ملی از این مواهب(goods):

·      انواع کالاهای خصوصی

·      انواع کالاها و خدمات عمومی

·      پول

·      منابع طبیعی و ثروت‌های عمومی و یا انفال

بحث می‌نماید. اختلاف مکاتب اقتصادی هم در ساز و کارهای مختلف و متنوع در بهره‌مندی از همین مواهب هست.

طراحی مجموعه شاخصهای کمی جهت شناسایی بیماری و اهم راهکارهای قابل اتخاذ جهت مهار بیماری هلندی

درآمدهای سرشار نفتی هر چند می‌تواند موهبتی برای اقتصاد باشد اما تجارب ایران و بسیاری از کشورهای غنی از لحاظ منابع نشان می‌دهد این موهبت نه تنها موجبات رشد اقتصادی بیشتر را برای کشور فراهم نکرده است (طاهری فرد، 1389) بلکه با ایجاد آسیب‌های جدی به اقتصاد ملی راه پیشرفت کشور را ناهموارتر نموده است. یکی از آسیب‌های درآمدهای ارزی ناشی از مناع طبیعی بیماری هلندی است. تجربه تاریخی در برخی از کشورها بیماری هلندی را تأیید کرده و نشان داده است که ثروت فراوان طبیعی، در صورتی که به خوبی مدیریت نشود رشد اقتصادی را در بلندمدت کاهش می‌دهد. چهار نشانه بیماری هلندی که در اغلب مطالعات به آن اشاره شده است عبارتند از:

کاربرگ طرح درس و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی دانشجویان

سال تحصیلی: 6-1395 نیمسال: اول

عنوان دانشکده/ بخش: معارف اسلامی و اقتصاد      

انفال از دوره قراردادهای خام‌فروشی قاجار تا انقلاب اسلامی: حکمرانی انفال در گام دوم انقلاب

محمد نعمتی

سحرگاه 7 مهر 98

خام فروشی نفت، وابستگی به درآمدهای آن و اثار و تبعات منفی بر ساختار اقتصادی و ی کشور طی سال‌های گذشته مورد توجه برخی از اندیشمندان علوم اجتماعی و اقتصادی قرار گرفته است. این دغدغه و نگرانی‌ها خود را در قالب برخی از ت‌های کلی نظام در تدوین برنامه‌های توسعه و یا ت‌های کلی اقتصاد مقاومتی نشان داده است. علی‌رغم این تلاش‌ها می‌توان ادعا کرد که طی چند دهه گذشته تغییراتی اساسی و بنادین در حکمرانی این بخش از نظام اقتصادی کشور روی نداده و بر مسیری قرار دارد که با منافع ملی سازگاری ندارد، غیر اسلامی و ضد اقتصاد مقاومتی هست.

دکتر محمد نعمتی در مجله تصویری زاویه:«ایده نهاد علم برای کاهش نابرابری در جامعه ایران»


:o: تبعیض در هر ایدئولوژی و مکتبی متفاوت تعریف می شود. بعد از انقلاب توزیع بهتر و برخورداری بهتری از برخی نیازها اتفاق افتاده اما با نقطه مطلوب هنوز خیلی فاصله داریم. مسأله مهم این است که چه توجیهی وجود دارد که یک نفر در کپر زندگی می کند و از این بازی عقب افتاده است اما یک نفر دیگر چندین برابر برخوردار است؟ این بازی، حکمرانی اجتماعی است و کسانی بازی سازی می کنند. نوع ت حکمرانان است که شرایط را رقم می زند.

طبقه متوسط با این که برای زندگی خود این همه کار می کند اما احساس می کند دستی نامرئی دارد از سفره او بر می دارد. این یک نوع سرقت است. این مسأله به نظام های پولی و نظام های بهره برداری از منابع طبیعی مربوط است. فساد در اصطلاح حقوقی جرم است اما آیا ت های پولی ما و بهره برداری ما از منابع طبیعی در ۵۰ سال گذشته فاسد بوده است؟ نمی توانیم این را بگوییم بلکه این نظام با این که قانونی بوده خودش داشته فساد تولید می کرده است. عده ای بر سر سفره کارکنان و کسانی که در این کشور کار می کردند آمده اند.

دانش علوم اجتماعی برای حذف این اختلاف های تبعیض آمیز تلاش می کند. تا ما در دانشکده های مختلف برای راه حل های این تبعیض ها گفتگو نکنیم به گفتمان در جامعه تبدیل نمی شود. فضای ت گذاری ما غیر تخصصی است. باید قبول کنیم که علوم اجتماعی از فعالیت اجتماعی متفاوت است و تخصصی است. ما از منابع مان به اندازه کشورهای ابرقدرت مصرف می کنیم اما این استفاده به صورت تبعیض آمیز دارد انجام می شود.